Trong thư gửi Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi cáo buộc Israel, với sự hậu thuẫn của Mỹ, đã phát động các cuộc tấn công từ ngày 13/6 đến 24/6, vi phạm nghiêm trọng Hiến chương Liên Hợp Quốc và các hiệp ước quốc tế. Ông nhấn mạnh rằng các hành động này không chỉ nhắm vào các mục tiêu quân sự mà còn cố ý tấn công khu dân cư, cơ sở hạ tầng dân sự, bệnh viện và trung tâm cứu trợ, vi phạm luật nhân đạo quốc tế và quyền sống cơ bản được quy định trong Điều 6 Công ước Quốc tế về Các Quyền Dân sự và Chính trị.
Theo Ngoại trưởng Araghchi, một số cơ sở hạt nhân của Iran, bao gồm các địa điểm ở Qom, Arak, Natanz và Isfahan, đã bị tấn công. Các cơ sở này đều nằm dưới sự giám sát của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA). Ông khẳng định các cuộc tấn công vi phạm Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân (NPT), các quy định của IAEA và các nghị quyết liên quan của Liên Hợp Quốc. Iran cho biết các cơ sở này đã chịu “thiệt hại nghiêm trọng” và Tehran đang tiến hành đánh giá chi tiết.
Vụ không kích tại một khu vực ở thủ đô Tehran, Iran, sáng ngày 13/6. (Ảnh: AFP)
Trong thư, Iran kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đảm bảo rằng những cá nhân ra lệnh hoặc thực hiện các cuộc tấn công phải chịu trách nhiệm pháp lý. Ông Araghchi cảnh báo rằng việc dung túng cho các hành vi này sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của Liên Hợp Quốc, đồng thời tạo tiền lệ nguy hiểm cho tình trạng vô pháp trong các vấn đề quốc tế. Iran nhấn mạnh rằng các cuộc tấn công không chỉ vi phạm chuẩn mực quốc tế mà còn đe dọa nền tảng của luật pháp toàn cầu.
Xung đột bùng phát vào ngày 13/6 khi Israel mở chiến dịch không kích phủ đầu mang tên “Sư tử Trỗi dậy”, nhắm vào các mục tiêu chiến lược của Iran, khiến nhiều chỉ huy cấp cao và nhà khoa học hạt nhân thiệt mạng. Đáp trả, Iran phát động chiến dịch “Lời hứa Đích thực 3”, dẫn đến giao tranh ác liệt. Theo thống kê, xung đột đã khiến 627 người thiệt mạng và hơn 5.300 người bị thương ở Iran, trong khi Israel ghi nhận 28 người chết và hơn 2.500 người bị thương.
Đến rạng sáng 22/6, Mỹ can thiệp bằng cách điều động oanh tạc cơ tấn công ba cơ sở hạt nhân của Iran, đồng thời kêu gọi Tehran đàm phán. Một ngày sau, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo Iran và Israel đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn toàn diện. Đến ngày 24/6, hai bên chính thức chấp thuận ngừng bắn, với cả Iran và Israel tự tuyên bố mình là bên chiến thắng.
Tính đến thời điểm hiện tại, cả Mỹ và Israel chưa đưa ra bình luận chính thức về yêu cầu của Iran. Động thái của Tehran được xem là nỗ lực nhằm gia tăng áp lực quốc tế lên hai quốc gia này, trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ở Trung Đông vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Cuộc xung đột 12 ngày không chỉ gây thiệt hại lớn về người và tài sản mà còn làm gia tăng căng thẳng trong khu vực. Các cơ sở hạt nhân bị tấn công có vai trò quan trọng trong chương trình hạt nhân của Iran, vốn đã là tâm điểm tranh cãi quốc tế trong nhiều năm. Việc Tehran yêu cầu bồi thường và truy cứu trách nhiệm có thể mở ra một giai đoạn mới trong các cuộc đàm phán quốc tế, đồng thời đặt ra thách thức cho vai trò trung gian của Liên Hợp Quốc trong việc giải quyết xung đột.
Iran khẳng định sẽ tiếp tục đánh giá thiệt hại và phối hợp với các cơ quan quốc tế để làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan. Trong khi đó, cộng đồng quốc tế đang chờ đợi phản ứng từ Mỹ và Israel, cũng như các bước đi tiếp theo của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Tác giả: Hồng Nhung
Nguồn tin: Reuters
