Theo các nguồn tin từ Reuters và AP, cuộc tấn công của Israel nhắm vào các cơ sở hạt nhân và quân sự quan trọng của Iran đã ngay lập tức tác động đến thị trường hàng hóa. Giá vàng thế giới, một tài sản trú ẩn an toàn, tăng vọt hơn 45 USD, tương đương 1,3%, đạt mức kỷ lục 3.430 USD/ounce vào sáng 13-6 tại thị trường châu Á. Giá dầu thô WTI cũng tăng gần 8%, đạt 73,4 USD/thùng, trong khi Brent crude, chuẩn dầu toàn cầu, tăng lên mức cao nhất kể từ đầu năm 2025, phản ánh lo ngại về gián đoạn nguồn cung dầu qua Eo biển Hormuz – tuyến đường vận chuyển 20% lượng dầu toàn cầu.
Giá vàng thế giới tăng. Đồ thị: Kitco
Ngược lại, các tài sản rủi ro cao chịu áp lực mạnh. Chỉ số Nikkei 225 của Nhật Bản giảm 1,5%, Hang Seng của Hong Kong giảm 0,3%, trong khi các hợp đồng chứng khoán tương lai tại Mỹ và châu Âu cũng đồng loạt đi xuống. Đồng Bitcoin, vốn được xem là tài sản đầu cơ, giảm 4,3% xuống còn 103.800 USD/BTC, cho thấy tâm lý né tránh rủi ro của nhà đầu tư.
Sự gia tăng mạnh mẽ của giá dầu có thể làm tăng chi phí vận chuyển và sản xuất, đẩy lạm phát toàn cầu trở lại vào thời điểm các ngân hàng trung ương như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Anh đang cân nhắc cắt giảm lãi suất. Theo báo cáo từ World Bank, một cú sốc giá dầu kéo dài có thể làm tăng lạm phát tại các nền kinh tế phát triển từ 0,4 đến 0,6 điểm phần trăm, đặc biệt ảnh hưởng đến giá thực phẩm và năng lượng.
Các nền kinh tế châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ, vốn phụ thuộc lớn vào nguồn dầu từ Trung Đông, có thể chịu tác động mạnh. Eo biển Hormuz, nơi vận chuyển lượng lớn dầu từ các nước như Saudi Arabia, Kuwait và UAE, nếu bị gián đoạn, sẽ gây ra cú sốc nguồn cung nghiêm trọng, đẩy giá dầu lên mức 100 USD/thùng hoặc cao hơn, theo dự báo của Citigroup.
Cuộc tấn công của Israel diễn ra trong bối cảnh nhạy cảm khi Mỹ và Iran đang đàm phán về thỏa thuận hạt nhân. Tổng thống Donald Trump đã lên tiếng trên Truth Social, bày tỏ lo ngại rằng hành động của Israel có thể phá hỏng tiến trình ngoại giao, đồng thời nhấn mạnh cam kết đạt được giải pháp hòa bình để ngăn Iran phát triển vũ khí hạt nhân.
Iran tuyên bố sẽ "trả thù không khoan nhượng", có thể thông qua các cuộc tấn công bằng tên lửa hoặc UAV nhắm vào miền Bắc Israel hoặc các căn cứ Mỹ tại Iraq và Syria. Trong khi đó, Israel được cho là sẽ tiếp tục các đợt không kích giới hạn để tránh leo thang thành chiến tranh tổng lực, trừ khi Iran vượt qua "lằn ranh đỏ" như tấn công cơ sở hạ tầng dầu mỏ hoặc hạt nhân của Israel.
Các lực lượng ủy nhiệm của Iran như Hezbollah ở Lebanon và Houthi ở Yemen có thể tiến hành chiến tranh du kích, gây bất ổn kéo dài ở khu vực Biển Đỏ và Lebanon. Tuy nhiên, các nước vùng Vịnh như Saudi Arabia và UAE, lo ngại Iran mở rộng ảnh hưởng, được báo cáo âm thầm ủng hộ Israel, đồng thời cam đảm bảo an ninh cho Eo biển Hormuz.
Trong ngắn hạn, thị trường tài chính được dự báo sẽ tiếp tục biến động. Giá vàng có thể chạm mốc 3.500 USD/ounce như dự báo của một số tổ chức tài chính, trong khi giá dầu và USD sẽ được hỗ trợ mạnh do tâm lý né tránh rủi ro. Chứng khoán toàn cầu và Bitcoin sẽ tiếp tục chịu áp lực giảm nếu xung đột không được kiểm soát.
Các nỗ lực ngoại giao quốc tế, với sự tham gia của Mỹ, Nga và Trung Quốc, đang được thúc đẩy để đạt được một lệnh ngừng bắn tạm thời. Theo Reuters, các nước vùng Vịnh đã cam kết không hỗ trợ các cuộc tấn công vào Iran để tránh leo thang căng thẳng tại Eo biển Hormuz.
Tuy nhiên, nếu xung đột kéo dài, kinh tế toàn cầu có thể đối mặt với lạm phát dai dẳng do giá năng lượng tăng cao, gây áp lực lên chuỗi cung ứng và chi phí sản xuất. Theo báo cáo từ EY, một kịch bản leo thang nghiêm trọng có thể dẫn đến suy giảm tăng trưởng GDP toàn cầu, đặc biệt tại các quốc gia phụ thuộc vào năng lượng Trung Đông.
Giá vàng, giá dầu liên tục tăng vì cuộc tấn công của Israel vào Iran. (Ảnh: Thuonggia)
Cuộc tấn công của Israel vào Iran đã làm gia tăng căng thẳng địa chính trị và tạo ra những biến động lớn trên thị trường tài chính toàn cầu. Trong bối cảnh này, các nhà đầu tư và chính phủ cần chuẩn bị cho kịch bản giá năng lượng tăng cao và lạm phát quay trở lại. Các nỗ lực ngoại giao sẽ đóng vai trò then chốt trong việc ngăn chặn xung đột leo thang, từ đó giảm thiểu tác động tiêu cực đến kinh tế toàn cầu.
Tác giả: Hồng Nhung
