Theo Nghị định mới, việc sản xuất vàng miếng sẽ không còn là đặc quyền của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN). Thay vào đó, các doanh nghiệp và ngân hàng thương mại đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt có thể xin cấp phép sản xuất vàng miếng. Các điều kiện bao gồm sở hữu giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng, vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng đối với doanh nghiệp hoặc 50.000 tỷ đồng đối với ngân hàng, và không có vi phạm hành chính chưa khắc phục liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng. Ngoài ra, các đơn vị này phải xây dựng quy định nội bộ về sản xuất vàng miếng, bao gồm quy trình nhập nguyên liệu, sản xuất, kiểm soát chất lượng và giám sát sản phẩm.
NHNN sẽ chịu trách nhiệm quản lý quy trình cấp phép, với các thủ tục chi tiết do Thống đốc NHNN ban hành. Các tổ chức được cấp phép phải công khai tiêu chuẩn, khối lượng, hàm lượng vàng, và thông tin bảo hành sản phẩm. Họ cũng cần lưu trữ đầy đủ dữ liệu về nguyên liệu đầu vào, thời gian sản xuất, sản phẩm đầu ra và kết nối thông tin với NHNN để đảm bảo giám sát.
Để tăng cường tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh vàng, Nghị định 232 yêu cầu các doanh nghiệp và ngân hàng kinh doanh vàng miếng niêm yết công khai giá mua, giá bán và không được sử dụng đại lý ủy nhiệm. Các đơn vị này cũng phải triển khai biện pháp đảm bảo an toàn giao dịch, lưu trữ thông tin khách hàng bao gồm căn cước công dân, mã số thuế, giá trị giao dịch, và kết nối dữ liệu với NHNN.
Hiện tại, có 38 doanh nghiệp và ngân hàng được cấp phép kinh doanh mua, bán vàng miếng. Tuy nhiên, chỉ một số đơn vị đầu ngành đáp ứng yêu cầu về vốn điều lệ. Trong số các doanh nghiệp, PNJ, DOJI và SJC là những tên tuổi có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên. Về phía ngân hàng, Vietcombank, VPBank, Techcombank, BIDV, MB, VietinBank và Agribank nằm trong nhóm có vốn điều lệ vượt 50.000 tỷ đồng.
Nghị định cũng quy định mọi giao dịch mua, bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên trong ngày của một khách hàng phải được thanh toán qua tài khoản ngân hàng nhằm đảm bảo tính minh bạch và khả năng truy vết. Các doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ khi bán vàng nguyên liệu mua từ ngân hàng thương mại phải xuất hóa đơn điện tử, lưu trữ đầy đủ dữ liệu và kết nối thông tin với NHNN để kiểm soát hoạt động giao dịch vàng nguyên liệu.
Sự thay đổi này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy cạnh tranh, nâng cao hiệu quả thị trường và tăng cường giám sát trong ngành vàng Việt Nam. Việc mở cửa sản xuất vàng miếng cho các tổ chức tư nhân đủ điều kiện nhằm tạo ra một thị trường năng động và minh bạch hơn, đồng thời đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn tài chính và vận hành nghiêm ngặt.
Tác giả: Hồng Nhung
