Cầu Bình Triệu 1, xây dựng trước năm 1975, là tuyến giao thông quan trọng kết nối TP Thủ Đức, Bình Dương với trung tâm TP HCM qua quốc lộ 13. Cùng với cầu Bình Triệu 2, công trình này đóng vai trò huyết mạch, phục vụ lưu lượng lớn từ bến xe Miền Đông cũ vào nội đô. Tuy nhiên, tĩnh không thông thuyền chỉ 5,5 m – thấp hơn nhiều so với yêu cầu 7-9,5 m – đã gây cản trở giao thông thủy, đặc biệt với các tàu trọng tải lớn ra vào cảng.
Cầu Bình Triệu 1 (phía trước) đang trong quá trình thi công nâng tĩnh không thông thuyền, tháng 9/2025. Phía xa, cầu Bình Lợi màu đỏ nổi bật trên đường Phạm Văn Đồng. (Ảnh: Giang Anh - Vnexpress)
Để khắc phục, TP HCM quyết định nâng cấp cầu bằng công nghệ kích thủy lực, đảm bảo đồng bộ và an toàn. Với tổng vốn đầu tư 133 tỷ đồng, dự án được đánh giá tiết kiệm đáng kể so với xây mới. Công trình khởi công cuối năm 2024, trong đó giai đoạn nâng kết cấu nặng 11.000 tấn từ tháng 8 đến tháng 11/2025 là bước ngoặt quan trọng.
Ông Nguyễn Viết Quang, Trưởng phòng Quản lý hạ tầng số 2 (Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông đường bộ, Sở Xây dựng TP HCM), cho biết thách thức lớn nhất là nâng đồng bộ toàn bộ kết cấu cầu, đảm bảo ổn định và an toàn tuyệt đối. Đây là lần đầu tiên Việt Nam áp dụng công nghệ kích thủy lực quy mô lớn cho một công trình cầu, với đội ngũ kỹ sư trong nước chủ trì.
Hệ thống thiết bị được tập kết tại công trường để thi công nâng cầu Bình Triệu 1, tháng 9/2025. (Ảnh: Giang Anh - Vnexpress)
Dự án sử dụng 106 bộ kích thủy lực, gồm 76 kích 400 tấn và 30 kích 500 tấn, được kết nối cảm biến và điều khiển qua máy tính trung tâm, sai số dưới 1 mm. Mỗi ngày, cầu được nâng từ 4-8 cm, với hệ thống giám sát rung lắc liên tục. Cầu gồm 16 nhịp bêtông và ba nhịp thép chính, được chia thành bốn liên nhịp, mỗi liên dài 140 m, nâng tuần tự để đảm bảo đồng bộ.
Hơn 100 kỹ sư và công nhân phối hợp chặt chẽ trong các khâu kỹ thuật, giám sát và thi công. Để giảm áp lực giao thông, cầu vẫn cho phép xe máy lưu thông trong quá trình thi công, dù ôtô bị cấm từ ngày 26/8, tạo thêm thách thức trong tổ chức giao thông.
Theo ông Quang, quá trình kích nâng kéo dài khoảng một tháng, hai tháng còn lại tập trung gia cố, lắp đặt và thử tải để đảm bảo an toàn trước khi đưa vào khai thác. So với phương pháp “thần đèn” nâng nhà, kỹ thuật này phức tạp hơn nhiều do tải trọng lớn và yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt.
Trụ cầu Bình Triệu 1 được gia cố để bố trí hệ thống kích thủy lực. (Ảnh: Giang Anh - Vnexpress)
Ông Trần Đỗ Liêm, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải thủy nội địa Việt Nam, đánh giá cao năng lực của kỹ sư Việt Nam trong việc làm chủ công nghệ phức tạp, vốn trước đây phụ thuộc vào chuyên gia nước ngoài. Ông cho rằng kinh nghiệm từ Bình Triệu 1 có thể áp dụng cho nhiều cầu cũ, vừa tiết kiệm chi phí vừa đáp ứng nhu cầu vận tải thủy ngày càng tăng.
Hiện nay, nhu cầu vận chuyển hàng hóa từ TP HCM đến Đồng bằng sông Cửu Long tăng mạnh, nhưng nhiều cầu cũ, như Bình Triệu 1 hay cầu sông Đuống ở miền Bắc, có tĩnh không thấp, gây cản trở. Việc nâng cấp không chỉ thúc đẩy giao thông thủy mà còn phát triển du lịch đường sông, khai thác tiềm năng kinh tế liên vùng.
Hướng tuyến của hai cầu Bình Triệu. (Đồ họa: Khánh Hoàng - Vnexpress)
Ngoài Bình Triệu 1, TP HCM đang chuẩn bị nâng cầu Bình Phước 1 trên quốc lộ 1, nối TP Thủ Đức và quận 12 cũ, với mức nâng 1,25 m để đạt tĩnh không 7 m, tổng vốn 111 tỷ đồng. Theo Phó chủ tịch UBND TP HCM Bùi Xuân Cường, sông Sài Gòn đóng vai trò chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội và kết nối liên tỉnh. Hiện tuyến sông có 14 cầu, chỉ còn hai cầu chưa đảm bảo tĩnh không.
Việc nâng cấp các công trình này không chỉ tăng cường kết nối vùng mà còn hỗ trợ phát triển hệ thống cảng thủy nội địa ở TP HCM, Tây Ninh, đồng thời giảm tải cho giao thông đường bộ. Dự án nâng cầu Bình Triệu 1 là minh chứng cho khả năng làm chủ công nghệ của kỹ sư Việt Nam, mở ra triển vọng cho các dự án hạ tầng tương lai.
Tác giả: Hồng Nhung
Nguồn tin: Vnexpress
