Theo một quan chức Nhà Trắng giấu tên, mức thuế 104% áp lên Trung Quốc là phản ứng trực tiếp sau khi Bắc Kinh triển khai các biện pháp thuế quan trả đũa nhằm vào hàng hóa Mỹ trong những tuần gần đây. Thông tin từ CNBC và CNN dẫn nguồn từ Nhà Trắng cho biết, chỉ trong vài giờ sau khi chính sách mới có hiệu lực, hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ sẽ chính thức chịu tổng mức thuế khổng lồ này. Động thái này được xem là lời cảnh báo mạnh mẽ của Tổng thống Trump đối với Bắc Kinh, trong bối cảnh ông liên tục chỉ trích Trung Quốc về các chính sách thương mại mà ông gọi là “thao túng tiền tệ” và “cạnh tranh không lành mạnh”.
Phản ứng từ phía Trung Quốc không nằm ngoài dự đoán. Trong một tuyên bố chính thức, Bộ Thương mại Trung Quốc cáo buộc ông Trump hành động như “một kẻ bắt nạt kinh tế” và khẳng định sẽ không nhượng bộ trước áp lực từ Washington. Bắc Kinh nhấn mạnh rằng họ sẽ duy trì các biện pháp thuế quan trả đũa, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế lên án chính sách “bảo hộ cực đoan” của Mỹ. Các nhà phân tích nhận định, với mức thuế 104%, nhiều ngành xuất khẩu chủ lực của Trung Quốc như điện tử, máy móc và hàng tiêu dùng sẽ chịu thiệt hại nặng nề, đặc biệt khi Mỹ là thị trường tiêu thụ lớn nhất của nước này.
Không Chỉ Trung Quốc: 60 Quốc Gia Khác Trong Tầm Ngắm
Cuộc chiến thương mại không chỉ giới hạn giữa Mỹ và Trung Quốc. Theo sắc lệnh hành pháp mà ông Trump ký vào tuần trước, ít nhất 60 quốc gia khác cũng sẽ phải đối mặt với các mức thuế nhập khẩu cao ngất ngưởng, với mức tối thiểu là 10% áp dụng cho hầu hết các đối tác thương mại của Mỹ. Nhà Trắng cho biết, động thái này nhằm mục tiêu “đưa nước Mỹ trở lại vị thế trung tâm kinh tế toàn cầu” bằng cách giảm thâm hụt thương mại và bảo vệ các ngành sản xuất trong nước.
Danh sách các quốc gia chịu thuế bao gồm cả những đồng minh truyền thống của Mỹ như Nhật Bản và Hàn Quốc, cũng như các nước đang phát triển như Việt Nam và Ấn Độ. Trong bài phát biểu tại lễ ký sắc lệnh ngày 8/4 tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump tự tin tuyên bố: “Chúng tôi đã làm rất tốt trong các cuộc đàm phán ban đầu. Đây là những thỏa thuận được thiết kế riêng, rất kỹ lưỡng, không phải kiểu thỏa thuận có sẵn mà ai cũng dùng được”. Ông cũng tiết lộ rằng đại diện từ Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ sớm đến Mỹ để thương lượng, với hy vọng đạt được các điều khoản có lợi hơn cho đôi bên.
Thị Trường Toàn Cầu Lao Đao
Hậu quả của chính sách thuế mới đã ngay lập tức lan rộng ra khắp các thị trường tài chính toàn cầu. Chỉ trong vài ngày qua, các sàn chứng khoán lớn từ New York, London đến Thượng Hải đã chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng, với tổng giá trị vốn hóa thị trường “bốc hơi” hàng nghìn tỷ USD. Các nhà đầu tư lo ngại rằng làn sóng thuế quan này sẽ làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, đẩy giá hàng hóa tăng vọt và làm trầm trọng thêm lạm phát vốn đã ở mức cao tại nhiều quốc gia.
Tại Mỹ, các doanh nghiệp phụ thuộc vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, như ngành bán lẻ và công nghệ, đang chuẩn bị cho kịch bản giá cả leo thang và nguồn cung khan hiếm. Trong khi đó, người tiêu dùng Mỹ có thể sẽ sớm cảm nhận được tác động khi giá các sản phẩm từ điện thoại thông minh đến quần áo tăng lên đáng kể. Các chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng nếu cuộc chiến thương mại kéo dài, cả hai phía – Mỹ và các quốc gia bị áp thuế – đều sẽ phải trả giá đắt về tăng trưởng kinh tế.
Ngành Dược Phẩm: Mục Tiêu Tiếp Theo Của Ông Trump
Ngoài các mức thuế đối ứng hiện tại, Tổng thống Trump cũng hé lộ kế hoạch áp thuế mới lên ngành dược phẩm – một động thái gây bất ngờ khi tuần trước ông từng tuyên bố miễn thuế cho lĩnh vực này. Theo ông, mục tiêu là buộc các công ty dược phẩm lớn rút chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, Ấn Độ và châu Âu để xây dựng năng lực sản xuất nội địa tại Mỹ. “Chúng ta không thể để các loại thuốc cứu mạng phụ thuộc vào nước ngoài. Đã đến lúc đưa ngành dược về nhà,” ông Trump nhấn mạnh.
Hiện tại, Trung Quốc và Ấn Độ là hai trung tâm sản xuất nguyên liệu dược phẩm lớn nhất thế giới, cung cấp tới 80% nguyên liệu thô cho ngành công nghiệp dược toàn cầu. Nếu chính sách mới được triển khai, các công ty dược phẩm Mỹ như Pfizer hay Johnson & Johnson có thể phải đối mặt với chi phí sản xuất tăng vọt trong ngắn hạn, trước khi chuyển đổi sang mô hình nội địa hóa – một quá trình được dự báo sẽ mất nhiều năm.
Khi kế hoạch thuế đối ứng của ông Trump chính thức đi vào thực thi, cả thế giới đang nín thở theo dõi những bước đi tiếp theo từ Washington và phản ứng từ các quốc gia bị ảnh hưởng. Với Trung Quốc kiên quyết không nhượng bộ và hàng loạt quốc gia khác chuẩn bị các biện pháp đối phó, viễn cảnh về một cuộc chiến thương mại toàn diện đang dần hiện rõ.
Trong bối cảnh đó, ông Trump vẫn giữ giọng điệu lạc quan. Ông khẳng định chính sách thuế quan là “công cụ mạnh mẽ nhất” để bảo vệ lợi ích nước Mỹ và hứa hẹn sẽ mang lại “hàng triệu việc làm” cho người lao động trong nước. Tuy nhiên, các nhà phê bình cho rằng chiến lược này có thể phản tác dụng, làm suy yếu vị thế kinh tế của Mỹ trong dài hạn và đẩy thế giới vào một vòng xoáy bất ổn chưa từng có.
Riêng đối với Việt Nam, quốc gia này cũng không nằm ngoài vòng xoáy của chính sách thuế mới. Theo thông báo từ Nhà Trắng, Việt Nam sẽ phải chịu mức thuế đối ứng 46%, thuộc nhóm cao nhất trong danh sách các quốc gia bị áp thuế. Với kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đạt 142 tỷ USD trong năm 2024, mức thuế này có thể gây ra những tác động nghiêm trọng đến các ngành chủ lực như dệt may, điện tử và giày dép. Dù vậy, phía Việt Nam đang tích cực đàm phán để giảm thiểu thiệt hại, với hy vọng đạt được một thỏa thuận song phương trong thời gian tới.
Tác giả: Hồng Nhung
