Theo dữ liệu từ Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS), giá bán lẻ thịt bò xay (ground chuck) đã chạm mốc 6,33 USD/pound vào tháng 9/2025, tăng 13,5% so với cùng kỳ năm trước – mức cao nhất trong hơn bảy thập kỷ. Đến tháng 7, giá trung bình thịt bò tươi đã vượt 9,26 USD/pound, tăng hơn 8% so với năm ngoái, do đàn bò Mỹ thu hẹp xuống mức thấp nhất kể từ năm 1951. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, sự kết hợp giữa hạn hán kéo dài, chi phí thức ăn chăn nuôi tăng vọt và nhu cầu ổn định từ người tiêu dùng là nguyên nhân chính, nhưng cáo buộc "thao túng thị trường" từ ông Trump đang làm nóng thêm cuộc tranh cãi.
Giá thịt bò tại Mỹ ngày càng đắt đỏ. (Ảnh: vtv)
Trong bài đăng trên mạng xã hội Truth Social ngày 7/11, ông Trump viết: "Tôi đã chỉ đạo Bộ Tư pháp mở cuộc điều tra về việc các công ty chế biến đang đẩy giá thịt bò lên, bằng cách thông đồng bất hợp pháp, ấn định giá và thao túng giá". Không nêu tên cụ thể, nhưng ông ngầm chỉ vào "bốn ông lớn" kiểm soát 85% quy trình giết mổ bò vỗ béo bằng ngũ cốc: Tyson Foods, Cargill, JBS USA và National Beef Packing Company. Những tập đoàn này, phần lớn có sở hữu nước ngoài (JBS của Brazil, Cargill của Mỹ nhưng hoạt động toàn cầu), đã từng dàn xếp hàng trăm triệu USD cho các vụ kiện tư nhân cáo buộc họ hạn chế nguồn cung để thổi giá.
Tổng chưởng lý Pam Bondi xác nhận cuộc điều tra đang được tiến hành, dưới sự chỉ đạo của Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins và Trợ lý Tổng chưởng lý Gail Slater – người đứng đầu bộ phận chống độc quyền của Bộ Tư pháp (DOJ). Bà Slater, nổi tiếng với các vụ truy tố chống cartel, sẽ tập trung vào hành vi "kìm hãm cạnh tranh" và "ấn định giá". Đây không phải lần đầu ngành thịt bị soi mói: Chính quyền Biden trước đây cũng từng chỉ trích các công ty này về lạm phát thực phẩm, và các nghị sĩ lưỡng đảng như Josh Hawley (Cộng hòa) và Cory Booker (Dân chủ) đã kêu gọi siết chặt chống độc quyền tại phiên điều trần tháng 6.
Từ phía nông dân chăn nuôi, tiếng nói ủng hộ ông Trump vang lên mạnh mẽ. Bill Bullard, CEO của R-CALF USA – nhóm đại diện cho các nhà sản xuất gia súc độc lập – nhận xét: "Ngành chế biến thịt bò Mỹ đang có mức độ tập trung rất cao, vượt xa ngưỡng gây hại cho nền kinh tế". Ông Bullard nhấn mạnh rằng, các chủ trang trại – những người cung cấp 70% nguồn bò – chỉ nhận được giá bò hơi thấp kỷ lục (khoảng 1,50 USD/pound), trong khi giá bán lẻ tăng gấp bốn lần. Bà Rollins, Bộ trưởng Nông nghiệp, bổ sung: "Chúng ta cần minh bạch, trách nhiệm giải trình và thị trường công bằng, nơi những người thực sự nuôi và sản xuất thịt bò được hưởng lợi, chứ không phải các tập đoàn trung gian đang thao túng hệ thống".
Ngược lại, các doanh nghiệp chế biến thịt bác bỏ cáo buộc, cho rằng giá cao xuất phát từ nguồn cung khan hiếm chứ không phải "âm mưu". Julie Anna Potts, CEO của North American Meat Institute (Viện Thịt Bắc Mỹ), khẳng định: "Dù giá thịt bò cao, các nhà chế biến vẫn đang thua lỗ vì giá bò hơi hiện ở mức kỷ lục". Cargill từ chối bình luận, trong khi Tyson, JBS và National Beef chưa phản hồi chính thức. Các công ty này nhấn mạnh rằng ngành được quản lý chặt chẽ, với giao dịch minh bạch qua các sàn đấu giá công khai. Họ cũng trích dẫn dữ liệu từ USDA: Sản lượng thịt bò Mỹ dự kiến giảm 2,1% năm 2025, do đàn bò chỉ còn 86,7 triệu con – thấp nhất kể từ Đại suy thoái.
Bối cảnh kinh tế rộng lớn hơn càng làm phức tạp hóa vấn đề. Hạn hán kéo dài từ Texas đến Midwest đã thiêu rụi đồng cỏ, đẩy chi phí ngô và đậu nành – thức ăn chính cho gia súc – tăng 20% so với năm ngoái. Số lượng nông hộ chăn nuôi bò giảm dần từ 1,2 triệu hộ năm 1980 xuống còn dưới 700.000 hiện nay, làm thu hẹp nguồn cung nội địa. Trong khi đó, khảo sát Reuters/Ipsos cuối tháng 10 cho thấy 40% người Mỹ coi chi phí sinh hoạt là ưu tiên hàng đầu, với giá thực phẩm tăng nhanh hơn lạm phát tổng thể (2,4% so với 1,8%).
Để đối phó, chính quyền Trump đã hành động kép: Áp thuế 50% lên hàng hóa Brazil từ tháng 8, dẫn đến nhập khẩu thịt bò từ nước này sụt giảm 47% trong quý III (chỉ còn 26.900 tấn so với 156.000 tấn nửa đầu năm). Đồng thời, ông công bố kế hoạch tăng hạn ngạch thuế thấp cho thịt bò Argentina lên 80.000 tấn/năm – gấp bốn lần mức hiện tại – nhằm bơm thêm nguồn cung giá rẻ. Tuy nhiên, các nhà kinh tế cảnh báo động thái này có thể chỉ giảm giá bán lẻ 1-2%, không đủ để xoa dịu người tiêu dùng. Nông dân Mỹ phản ứng dữ dội: Justin Tupper, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Mỹ (National Cattlemen's Beef Association), cảnh báo: "Một thỏa thuận lớn với Argentina sẽ làm suy yếu nền tảng của ngành chăn nuôi gia súc chúng ta".
Bà Rollins, trong cuộc phỏng vấn trên Fox Business Network tháng trước, nhấn mạnh nỗ lực cân bằng: "Chính quyền đang hỗ trợ cả người tiêu dùng và người chăn nuôi, qua kế hoạch mở rộng đàn gia súc và trợ cấp cho trang trại". Nhà Trắng cũng cam kết đầu tư 500 triệu USD vào nghiên cứu giống bò kháng hạn và công nghệ chăn nuôi bền vững.
Cuộc điều tra của DOJ có thể kéo dài hàng tháng, nhưng nó đánh dấu bước ngoặt trong nỗ lực chống độc quyền dưới thời Trump – người từng hứa "bảo vệ nông dân Mỹ khỏi các cartel nước ngoài". Trong khi đó, người tiêu dùng Mỹ tiếp tục đối mặt với hóa đơn siêu thị phồng to, với dự báo giá thịt bò có thể duy trì mức cao đến hết 2025. Liệu "bốn ông lớn" có bị trừng phạt, hay nguồn cung khan hiếm sẽ tiếp tục chi phối? Câu trả lời có thể định hình không chỉ bữa tối của hàng triệu gia đình, mà còn tương lai ngành nông nghiệp Mỹ.
Tác giả: Hồng Nhung
Nguồn tin: Reuters
