Để có được những trang sách quý, lương y Đặng Minh Hùng đã không ít lần vượt núi, băng rừng, đi về giữa những bản làng heo hút từ miền núi phía Bắc đến Tây Nguyên và dải Đông Nam Bộ. Ở mỗi nơi, ông lại gặp những con người mới, nghe những câu chuyện mới và tiếp cận những kinh nghiệm dân gian độc đáo về cây thuốc.
Ông kể rằng nhiều loại thảo dược chỉ mọc ở độ cao nhất định, hoặc chỉ có vào một mùa nhất định trong năm. Có loại phải tìm trong rừng sâu, có loại lại phải xin phép già làng mới được lấy. Vì vậy, mỗi chuyến đi đều không chỉ là công việc mà còn là cơ hội học hỏi văn hóa bản địa – nơi cây thuốc và đời sống con người hòa quyện vào nhau như một phần linh hồn của núi rừng.
Những chuyến đi ấy mang về cho ông hàng trăm trang tư liệu sống, ghi chép thủ công, hình ảnh thảo dược ở các giai đoạn sinh trưởng khác nhau và cả những câu chuyện truyền miệng mà nếu không lưu giữ kịp thời, chúng có thể biến mất mãi mãi.
Điểm đặc biệt trong công trình sưu tầm của lương y Hùng không nằm ở số lượng thảo dược, mà nằm ở chiều sâu tri thức mà ông đúc kết được. Sau nhiều năm khảo sát, đối chiếu, kiểm nghiệm và tham khảo tài liệu cổ, ông đã xây dựng được bộ tư liệu phong phú xoay quanh bốn nội dung cốt lõi:
Không ghi chép đơn thuần, ông đi sâu vào bản chất dược tính: vị thuốc nóng hay lạnh, tác động vào kinh nào, ảnh hưởng khí – huyết – âm – dương ra sao, kết hợp với vị gì thì cường lực hay giảm độc.
Nhiều bài thuốc dân gian là kết tinh của hàng trăm năm thử nghiệm. Lương y Hùng lưu giữ những công thức này một cách trân trọng, đồng thời chỉnh lý dựa trên tri thức y học để biến chúng thành bài thuốc có thể áp dụng an toàn trong thời nay.
Cũng là một vị thuốc nhưng mọc ở vùng cao sẽ có dược tính khác vùng biển; thu hái vào mùa mưa khác với mùa khô. Đây là lớp kiến thức ít người ghi chép đầy đủ, nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị.
Thị trường dược liệu hiện nay tồn tại nhiều sản phẩm pha tạp, giả mạo. Lương y Hùng đã tổng hợp những dấu hiệu phân biệt bằng mắt, mùi, màu sắc, tiết diện… giúp người đọc có khả năng nhận biết cơ bản.
Những kiến thức này, nếu chỉ lưu truyền trong truyền miệng, sẽ dần mất đi trong vài thế hệ. Nhưng nhờ sự kiên trì của ông, chúng đã được bảo tồn bằng chữ viết – hình thức lưu giữ bền vững nhất.
Ra đời tác phẩm quý: “Những cây thuốc và vị thuốc quý chữa bệnh ở miền núi Việt Nam”
Kết tinh nhiều năm rong ruổi và dày công biên soạn, cuốn sách “Những cây thuốc và vị thuốc quý chữa bệnh ở miền núi Việt Nam” đã chính thức được Nhà xuất bản Khoa học – Công nghệ – Truyền thông phát hành. Đây không chỉ là một cuốn sách đơn thuần, mà là một công trình mang tính học thuật, dân tộc học và y học cổ truyền có giá trị lâu dài.
Trong cuốn sách, từng cây thuốc được mô tả chi tiết:
đặc điểm sinh học,
hình thái,
mùa thu hái,
cách chế biến,
công dụng theo từng thể bệnh,
cách phối vị trong nhiều bài thuốc,
lưu ý khi sử dụng.
Một số nội dung còn được minh họa bằng hình ảnh thực tế do chính ông chụp trong quá trình khảo sát. Cuốn sách vì thế mang hơi thở của những cánh rừng, của đất và gió, thay vì chỉ là lý thuyết khô cứng.
Sự ra đời của tác phẩm được đánh giá là “mảnh ghép quý trong kho tri thức thuốc Nam” – nhất là trong bối cảnh tri thức dân gian đang bị mai một, nhiều bài thuốc cổ không còn người ghi nhớ đầy đủ.
Giá trị khoa học và giá trị cộng đồng
Cuốn sách của lương y Đặng Minh Hùng mang lại giá trị trên nhiều phương diện:
Đối với lương y trẻ và người nghiên cứu, đây là tài liệu tham khảo thiết thực, giàu thông tin, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình hành nghề.
Đối với cán bộ y học cổ truyền, tác phẩm đóng vai trò bổ sung tri thức thực địa, vốn khó tìm thấy trong sách giáo khoa.
Đối với độc giả yêu thiên nhiên và dược liệu Việt Nam, cuốn sách mở ra cánh cửa bước vào thế giới phong phú của thảo dược bản địa.
Đối với cộng đồng, nó góp phần khẳng định giá trị y học cổ truyền – một phần bản sắc văn hóa dân tộc.
Đặc biệt, công trình của ông có ý nghĩa lớn trong việc bảo tồn tri thức thuốc Nam, tránh nguy cơ thất truyền khi thế hệ những người nắm giữ kinh nghiệm dân gian ngày một ít đi.
Một đời tận tụy vì di sản tri thức dân tộc
Điều đáng trân trọng nhất ở lương y Đặng Minh Hùng không chỉ là sự am hiểu thảo dược, mà còn là sự bền bỉ trong việc gìn giữ những gì thuộc về dân tộc. Ông từng tâm sự:
“Nếu mình không ghi lại, mai này có thể chẳng còn ai nhớ. Tri thức cũng như cây thuốc – nếu không chăm, sẽ mất.”
Trong thời đại mà nhiều người chạy theo tiện lợi, ít ai còn kiên nhẫn quan sát một chiếc lá, tìm hiểu thân rễ hay chờ mùa hái thuốc, thì hình ảnh một lương y lặng lẽ đi khắp núi rừng để ghi chép từng loài cây lại càng trở nên đáng quý.
Tác phẩm của ông không chỉ là kết quả của trí tuệ, mà còn là kết quả của tình yêu sâu sắc dành cho thảo dược Việt Nam – một tình yêu âm thầm mà mạnh mẽ, một thứ “âm huyết với tri thức” đúng nghĩa.
Trong bối cảnh y học hiện đại phát triển mạnh mẽ, việc gìn giữ và phát huy y học cổ truyền lại càng quan trọng. Những người như lương y Đặng Minh Hùng chính là cầu nối giữa quá khứ – hiện tại – tương lai. Ông mang tri thức dân gian bước vào trang sách, từ đó đưa chúng trở lại đời sống bằng sự chính xác, khoa học và đầy tính nhân văn.
Cuốn “Những cây thuốc và vị thuốc quý chữa bệnh ở miền núi Việt Nam” không chỉ là di sản cá nhân, mà là tài sản tri thức chung của cộng đồng. Nó là lời nhắc nhở rằng trong những gốc cây, thân dây, lá rừng vẫn còn đó kho báu của cha ông – chỉ cần có người đủ kiên nhẫn để tìm, đủ trí để hiểu, và đủ tâm để giữ gìn.Và lương y Đặng Minh Hùng chính là một trong những người như thế.
Mọi Thông tin xin liên hệ: Lương y đa khoa Đặng Minh Hùng
Địa chỉ: Số 3 ngách 1/28 Thúy Lĩnh – Phường Lĩnh Nam – Quận Hoàng Mai – TP. Hà Nội
Điện thoại: 0912 734 874
Tác giả: Nguyễn Tùng
