"Chuyện thầy trò": Chân dung những người thầy đi những lối đi riêng đầy dũng cảm

Chuyện thầy trò, như nhan đề của cuốn sách, bao gồm những câu chuyện chân thực và đầy cảm động về người thầy, được kể lại bởi hai nhà báo Chu Hồng Vân, Hoàng Hương. Hai tác giả vốn là phóng viên đã theo đuổi mảng giáo dục rất nhiều năm nay.

Các câu chuyện được ghi lại trong sách là những tình huống sư phạm đặc biệt, những sự chia sẻ tận tâm của người thầy, những chân dung người thầy đi những lối đi riêng đầy dũng cảm trong ngành giáo dục, hay là những học trò đã trưởng thành kể lại kỷ niệm họ đã có với thầy cô, những kỷ niệm khiến họ đổi thay cuộc đời mãi mãi, theo hướng tốt đẹp hơn.

Có biết bao câu chuyện đẹp về người thầy, về tình thầy trò được kể lại trong cuốn sách này, mà tác giả của cuốn sách - hai nhà báo đã nhiều năm theo đuổi mảng giáo dục, được lắng nghe, được chứng kiến. “Hành trình gắn bó với nghề của người thầy như những dòng suối nhỏ, thầm lặng, len lỏi qua sỏi đá gập ghềnh, nhưng mát lành và ngọt ngào. Muôn vàn những dòng suối nhỏ đó cùng hợp chảy về biển lớn của một nghề: nghề thầy.”

Đó là chuyện của những cô cậu học trò nay đã trưởng thành, nhưng không bao giờ quên ký ức về những thầy cô đã thay đổi cuộc đời họ.

Với Hùng, “Cô Hồng Liên là người thầy đầu tiên giúp cậu nhìn thấy vẻ đẹp của văn chương và nắm lấy những giá trị của bản thân mà trước đây Hùng không biết.” Với Vinh, “Ký ức về thầy là khoảng tươi sáng xua đi những u tối trong một quãng đời tôi đã trải qua.” Với Hoài Thương, cô học trò nhút nhát, cứ bị gọi lên bảng là run như cầy sấy, nhưng cô giáo đã phát hiện ra tiềm năng của Thương và giúp cô tỏa sáng:

“Nhờ cô Mai mà tôi trở thành một con người khác hẳn: hoạt bát, năng động, tự tin, sẵn sàng đón nhận những thử thách mới chứ không co ro, sợ hãi trong vỏ ốc của mình như ngày xưa. Nhờ cô Mai mà tôi trở thành thủ lĩnh sinh viên trong suốt bốn năm học đại học. Nhờ cô Mai mà tôi tự tin đi thi rồi đậu học bổng ra nước ngoài du học bậc cao học. Tôi đã và đang sống một cuộc đời đáng sống với tinh thần tiến công, dám nghĩ dám làm.”

Hay là với Hiếu, cậu học trò tiểu học nhà nghèo, sống với bà ngoại, không biết ba mình là ai, và chỉ gặp mẹ qua những tấm hình bà ngoại còn giữ, thì cô giáo chính là một thiên thần. Cô đã đến đón cậu đi học hằng ngày bằng xe đạp, không chỉ dạy cậu trên lớp, cô dạy cả nhiều điều về cuộc đời khi chở cậu sau xe. Cô theo suốt chặng đường học hành và lớn lên của cậu. Tốt nghiệp cấp hai, cô hướng cậu vào một trường nghề.

“Trong buổi lễ tốt nghiệp ở trường trung cấp nghề,… Hiếu vội vàng chạy xuống chỗ cô. Nước mắt cậu trào ra: ‘Cô ơi, con xin được gọi cô là mẹ được không cô?’ Hiếu hỏi, nhưng thực ra không cần cô trả lời. Trong lòng cậu, cô đã thực sự là mẹ. Những gì cô Hòa làm cho Hiếu ngay từ ngày đầu cậu leo lên xe để cô chở về nhà, chỉ có thể là một người mẹ.”

Cuốn sách cũng ghi chép lại câu chuyện mà những người thầy kể về các tình huống đặc biệt họ gặp trong nghề sư phạm, mà trong những tình huống ấy, lương tâm, lòng trắc ẩn và sự tinh tế đã giúp họ có những hành xử đúng đắn, có ý nghĩa với học trò. Một cô giáo đến dạy ở một ngôi trường mới mà chỉ coi đó như một trạm trung chuyển để đi tiếp, nhưng những bài giảng hấp dẫn của cô đã khiến lũ học trò yêu mến, đón đợi, khiến cô đã quyết định không rời đi nữa. Hay là chuyện thầy Chính phát hiện ra một cậu học trò cứ đến tiến năm là trở nên cáu kỉnh, mất kiểm soát, ném sách vào bạn và văng tục. Thầy đã không thể làm ngơ mà cố gắng tìm hiểu, để rồi phát hiện ra, vì bố mẹ cậu ly hôn và cậu ở với bố, nhưng bố cấm hai mẹ con gặp nhau nên mẹ hay tìm đến trường vào giờ tan học để được gặp cậu, cậu không thể bình tĩnh vào những tiết học cuối... Khi đó thầy giáo đã làm nhiều cách để hỗ trợ cậu bé vượt qua giai đoạn khó khăn.


Trong cuốn sách này, người đọc cũng sẽ bắt gặp nhiều chân dung người thầy đặc biệt nữa, như người thầy sáng tạo bài giảng bất chấp bị mang tiếng là “thích chơi trội”, như người thầy mở một ngôi trường dành cho những học sinh cá biệt “không còn chỗ nào để đi”, hay những người thầy “vác rá đi xin cơm” cho học sinh ở một ngôi trường miền núi hẻo lánh.

Tác giả Chu Hồng Vân và Hoàng Hương đã có một hành trình hơn hai thập kỷ để quan sát, chiêm ngưỡng những vẻ đẹp của nghề giáo. “Giáo dục là con đường nhọc nhằn. Thực sự nhọc nhằn. Nhưng cũng hạnh phúc. Ở đâu đó, người ta nói nhiều về những chuyện tiêu cực trong nghề giáo, những chuyện xấu xí của học đường để bi quan, để chê trách. Nhưng chúng tôi vẫn có niềm tin mãnh liệt vào những điều tử tế trong giáo dục.”

VỀ TÁC GIẢ

Chu Hồng Vân (Vĩnh Hà) - Nhà báo, nhà biên kịch

- Tốt nghiệp ngành Ngữ văn, Đại học Sư phạm Hà Nội.

- Phóng viên lĩnh vực Giáo dục tại báo Tuổi trẻ từ 2008.

- Biên kịch các phim truyền hình, chương trình truyền hình.

- Sách đã xuất bản: Cùng con đi qua tuổi teen (đồng tác giả), Nhã Nam, 2018; Chân dung của ly hôn, Nhã Nam, 2023

Hoàng Hương - Nhà báo

- Tốt nghiệp ngành báo chí, Trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn – Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh

- Phóng viên lĩnh vực giáo dục tại báo Tuổi trẻ từ năm 2001 đến nay.