Thuế 46% từ Hoa Kỳ: Điều gì đang chờ Việt Nam phía trước?

Việt Nam trước thách thức thuế 46% của Hoa Kỳ: Cơ hội trong khó khăn

Ngày 03/04/2025, Hoa Kỳ công bố quyết định áp thuế 46% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, một động thái nằm trong chiến lược điều chỉnh thương mại tổng thể nhằm đảm bảo sự cân bằng và công bằng trong quan hệ kinh tế song phương. Đối với Việt Nam – Quốc gia đang hưởng thặng dư thương mại lớn với Hoa Kỳ – đây là một thử thách không nhỏ, nhưng theo Giáo sư Vũ Minh Khương, chuyên gia kinh tế hàng đầu, cũng là cơ hội để Việt Nam thúc đẩy cải cách và củng cố vị thế trên trường quốc tế.

Giáo sư Vũ Minh Khương nhận định, quyết định áp thuế của Hoa Kỳ không nằm ngoài dự đoán khi Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có thặng dư thương mại lớn với thị trường này. Năm qua, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ vượt mốc 100 tỷ USD, trong khi nhập khẩu từ Hoa Kỳ vẫn ở mức khiêm tốn. Sự mất cân đối này là một trong những lý do khiến Hoa Kỳ áp dụng biện pháp thuế quan như một công cụ thúc đẩy đối thoại.

Thách thức đầu tiên mà Việt Nam đối mặt là chưa có hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương với Hoa Kỳ, trong khi lại hưởng ưu đãi thuế quan với nhiều đối tác khác như Trung Quốc, Hàn Quốc hay các nước ASEAN. Điều này có thể khiến Hoa Kỳ đánh giá mối quan hệ thương mại với Việt Nam thiếu công bằng. Thách thức thứ hai là mức thặng dư thương mại quá lớn, đòi hỏi Việt Nam phải có những điều chỉnh hợp lý để tránh leo thang căng thẳng.

Cơ hội từ đối thoại và cải cách

Tuy nhiên, Giáo sư Khương nhấn mạnh rằng mức thuế 46% không chỉ là rào cản mà còn là động lực để Việt Nam mở rộng đối thoại thương mại. “Chúng ta hoàn toàn có cơ hội đàm phán,” ông khẳng định. Để tận dụng cơ hội này, Việt Nam cần thành lập ngay một nhóm chuyên trách, tập hợp các chuyên gia pháp lý, kinh tế và thương mại để nghiên cứu kỹ lưỡng và đưa ra đề xuất phù hợp.

Ông cũng khuyến nghị Việt Nam cần thực hiện cải cách mang tính cấu trúc, bao gồm mở cửa thị trường minh bạch hơn và tạo điều kiện thuận lợi để Hoa Kỳ nhận thấy thiện chí hợp tác. Một trong những giải pháp cụ thể là tăng cường nhập khẩu từ Hoa Kỳ, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao và nông sản, nhằm tạo lợi ích đôi bên và giảm thặng dư thương mại.

Bài học từ Singapore và hướng đi chiến lược

Giáo sư Khương gợi ý Việt Nam nên tham khảo kinh nghiệm từ Singapore – quốc gia từng đối mặt với mức thuế 10% từ Hoa Kỳ. Thay vì phản ứng đối đầu, Singapore chủ động gặp gỡ các đối tác Hoa Kỳ, lắng nghe yêu cầu và tập trung tạo ra giá trị chung. Kết quả là quan hệ thương mại giữa hai nước không chỉ được củng cố mà còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác mới. Việt Nam có thể áp dụng cách tiếp cận tương tự, coi Hoa Kỳ là đối tác đặc biệt và chủ động áp dụng các chính sách ưu đãi, dù chưa có FTA chính thức.

Ngoài ra, việc tận dụng mạng lưới bạn bè và đối tác của Hoa Kỳ, như các công ty luật, hiệp hội doanh nghiệp hay nhà đầu tư lớn, cũng là một kênh quan trọng để làm cầu nối trong quá trình đàm phán. Các cơ quan ngoại giao, đặc biệt là Đại sứ quán hai nước, cần được huy động để truyền tải thông điệp hợp tác một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Chiến lược dài hạn cho tương lai

Việc bị áp thuế lần này, theo Giáo sư Khương, là một lời cảnh tỉnh để Việt Nam cải thiện hệ thống quản lý thương mại và đầu tư. Ông khuyến nghị ba hướng đi chiến lược. Thứ nhất, nâng cao tính minh bạch và cải thiện môi trường kinh doanh để thu hút đầu tư dài hạn từ các doanh nghiệp Hoa Kỳ. Thứ hai, đẩy mạnh hợp tác với các đối tác quốc tế như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, biến khó khăn thành cơ hội hội nhập sâu hơn. Thứ ba, đầu tư mạnh vào đổi mới sáng tạo, công nghệ và nâng cao năng suất lao động để tăng khả năng cạnh tranh toàn cầu.

Thời gian từ nay đến ngày 9/4/2025 là giai đoạn vàng để Việt Nam hành động. Giáo sư Khương kêu gọi huy động ngay các chuyên gia hàng đầu và những người bạn của Việt Nam tại Hoa Kỳ để tìm giải pháp tối ưu. Nếu thành công, đây không chỉ là bước thoát khỏi khó khăn trước mắt mà còn là “cú hích” để Việt Nam thực hiện những cải cách nền tảng, đưa đất nước tiến xa hơn trên bản đồ kinh tế thế giới.