Dịch tả heo châu Phi bùng phát mạnh nhất lịch sử: Hơn 1,23 triệu con bị tiêu hủy chỉ trong 11 tháng

Dịch bệnh lan rộng, xuất hiện chủng virus độc lực cao hơn

Tháng 11/2025 ghi nhận 402 ổ dịch tại 31 tỉnh, thành phố. Tính chung 11 tháng đầu năm, dịch đã xuất hiện tại 2.495 ổ dịch ở 34 địa phương. Đây là đợt bùng phát nghiêm trọng nhất từ trước đến nay.

Cơ quan thú y nhận định có ba nguyên nhân chính khiến dịch lây lan nhanh:

• 80–90% ổ dịch nằm ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, thiếu hoặc không thực hiện nghiêm biện pháp an toàn sinh học.
• Thời tiết mưa nhiều, độ ẩm cao kéo dài giúp virus tồn tại lâu ngoài môi trường.
• Xuất hiện chủng virus mới có độc lực mạnh hơn, làm tỷ lệ chết lên tới 100% ở một số đàn.

Ông Nguyễn Văn Long, Phó Cục trưởng Cục Thú y (Bộ NN&PTNT), cho biết: “Chúng tôi đã giải trình tự gene và phát hiện một số biến chủng mới có khả năng lây lan nhanh hơn. Đây là thách thức lớn trong công tác phòng chống dịch thời gian tới.”

Tái đàn chập chờn, nguồn cung giảm mạnh

Quá trình tái đàn diễn ra không đồng đều giữa các vùng. Các tỉnh phía Bắc và một số địa phương phía Nam phục hồi tương đối nhanh nhờ doanh nghiệp lớn dẫn dắt, trong khi khu vực miền Trung bị gián đoạn nặng do mưa lũ liên tiếp, nhiều chuồng trại bị ngập úng, người chăn nuôi e ngại đầu tư trở lại.

Sự sụt giảm nguồn cung từ hộ nhỏ lẻ đã đẩy giá heo hơi tăng đột biến từ giữa tháng 11. Hiện tại:

• Miền Bắc: 52.000 – 54.000 đồng/kg
• Miền Trung – Tây Nguyên: 49.000 – 53.000 đồng/kg
• Miền Nam: 51.000 – 54.000 đồng/kg

Các chuyên gia nhận định đây chỉ là đợt tăng giá ngắn hạn do thiếu hụt tức thời, chưa phản ánh sự phục hồi bền vững của ngành chăn nuôi heo.

Nguy cơ rơi vào chu kỳ khủng hoảng mới

Ông Nguyễn Kim Đoán, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai, cảnh báo: “Nếu không kiểm soát tốt lượng thịt heo nhập khẩu giá rẻ và không kích cầu tiêu dùng nội địa, ngành heo sẽ lại rơi vào vòng xoáy ‘giá xuống – thua lỗ – bỏ chuồng – thiếu hụt – giá tăng – nhập khẩu ồ ạt’ như những năm trước.”

Ông Đoán đề xuất:

• Điều chỉnh giá bán lẻ thịt heo hợp lý, không để thương lái và siêu thị ép giá quá mức.
• Tăng cường truyền thông về vùng an toàn dịch bệnh và thịt heo sạch để lấy lại niềm tin người tiêu dùng.

Ngành gia cầm tăng trưởng ổn định, trâu bò tiếp tục giảm

Trong khi chăn nuôi heo lao đao, ngành gia cầm lại ghi nhận sản lượng tăng 4–5% so với cùng kỳ nhờ kiểm soát tốt các loại dịch bệnh nguy hiểm. Ngược lại, tổng đàn trâu bò tiếp tục giảm do hiệu quả kinh tế thấp, diện tích đồng cỏ thu hẹp và xu hướng công nghiệp hóa nông thôn.

Giải pháp cuối năm 2025 và định hướng 2026

Từ nay đến Tết Nguyên đán 2026, Bộ NN&PTNT cho biết sẽ:

• Tăng cường giám sát, giải trình tự gene virus để cảnh báo sớm biến chủng mới.
• Hỗ trợ các địa phương và doanh nghiệp xây dựng vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh.
• Đẩy mạnh tiêm phòng các bệnh bắt buộc và hướng dẫn người chăn nuôi áp dụng nghiêm ngặt an toàn sinh học.

Heo bị dịch tả heo châu Phi ở Gia Lai. (Ảnh: Nguyễn Chơn)

“Dịch tả heo châu Phi chưa có vaccine thương mại và thuốc đặc trị. Chỉ có thể kiểm soát được bằng ý thức và biện pháp an toàn sinh học của chính người chăn nuôi,” đại diện Cục Thú y nhấn mạnh.

Với hơn 1,23 triệu con heo đã bị tiêu hủy chỉ trong 11 tháng, ngành chăn nuôi heo Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ quan trọng: hoặc chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng tập trung, an toàn sinh học cao, hoặc tiếp tục đối mặt với những đợt dịch chồng dịch trong những năm tới.